Namik Kemal, Cezmi ile tarihsel romanin ilk örnegini vermistir. Cezmi, tarihte gerçekten yasamis bir kisidir. III. Mehmet dönemindeki sipahi ayaklanmasini hazirlayan baskaldiri bastirinca tabut içinde Üsküdar'a kaçarken parasini almak için usaklari tarafindan öldürülen sipahi kitabi Cezmi Bey'dir.Romanin konusunu tarihsel olaylar olusturur. Olay, XIV. Yüzyilda Osmanli Devleti ile Iran arasindaki bir savas sirasinda geçmektedir. Romanda anlatilan savas ve siyasalgelismeler tarihsel gerçeklere uygundur. Osmanli Imparatorlugu, Iran Sahligi ve Kirim Hanligi'nin tarihsel yasami ele alinir.
