Tarihte az çok ugrasanlar çok iyi takdir ederler ki, bu ülkede iki sahis hakkida gerçekleri söylemek, tasavvurun fevkinde bir derecede güçtür.
Sultan II. Abdülhamid ve M. Kemal Pasa'dir. Zira her ikisi hakkinda da yazilmis olanlarin kaahir ekseriyeti yalandir. Bu yalanlar, bunlardan birincisinin aleyhinde, ikincisinin ise, lehinde vaki olmustur. Sultan II. Abdülhamid hakkinda gerçegi söylemek için kaanuni bir mani yoksa da, yalanlarin kesafeti sebebiyle fiili gerçeklerin tam manasiyla ortaya konulmasi, imkansiza yakin bir derecede güçtür. Bununla beraber uzun bir çalismanin mahsulü olan bu eserde, merhum hakkindaki yalan ve yanlislarla gerçeklerin çarpitilmasina aid belli basli iftiralari cevaplandirmaya çalistigimiz görülecektir.